Án lệ số 40/2021/AL về công nhận việc chuyển đổi quyền sử dụng đất trên thực tế

Án lệ số 40/2021/AL được Hội đồng Thẩm phán Toà án nhân dân tối cao thông qua ngày 23/02/2021 và được công bố theo Quyết định 42/QD-CA ngày 12/03/2021 của Chánh án Toà án nhân dân tối cao

Nguồn án lệ:

Quyết định giám đốc thẩm số 37/2019/DS-GDT ngày 28/6/2019 của Uỷ ban Thẩm phán Toà án nhân dân cấp cao tại Hà Nội về vụ án dân sự "Trang chấp thừa kế tài sản" tại tỉnh Thanh Hoá giữa nguyên đơn là ông Lê Văn C1, Lê Văn C2 và bà Lê Thị M với bị đơn là ông Lê Văn D1, bà Nguyễn Thị T2; người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan là Uỷ ban nhân dân thị xã B và bà Lại Thị H.

Vị trí nội dung án lệ:

Đoạn 8,9 phân "Nhận định của Toà án"

Khái quát nội dung của án lệ:

- Tình huống án lệ:

Các bên chuyển đổi quyền sử dụng đất trên thực tế,không có thoả thuận bằng văn bản; các bên đã sử dụng đất ổn định, lâu dài, không có tranh chấp, đã đăng ký, kê khai và được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với phần đất nhận chuyển đổi.

- Giải pháp pháp lý:

Trường hợp này,, phải công nhận việc chuyển đổi quyền sử dụng đất trên thực tế; các bên có quyền sử dụng đất đối với diện tích đất đã chuyển đổi.

Quy định của pháp luật liên quan đến án lệ:

- Khoản 2 Điều 3 Luật Đất đai năm 1993 (tương ứng với khoản 1 Điều 106 Luật Đất đai năm 2003; khoản 1 Điều 167 Luật đất đai năm 2013);

- Khoản 2 Điều 170 Bộ luật Dân sự năm 2005 (tương ứng với khoản 2 Điều 221 Bộ luật Dân sự năm 2015).

NỘI DUNG ÁN LỆ

Như vậy, với các tài liệu có trong hồ sơ vụ án cho thấy việc giao đất cho các hộ nông dân của xã T là thực hiện theo chính sách của Nhà nước và được lập hồ sơ công khai. Khi Uỷ ban nhân dân xã T và Uỷ ban nhân dân thị xã B thực hiện chính sách giao đất và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho 716 hộ nông dân của xã T, trong đó có hộ cụ U và hộ bà T2, cụ U và cụ K đều còn sống nhưng không có đơn, không kê khai đối với thửa đất đang tranh chấp, hai cụ chỉ kê khai đối với thửa đất số 325(theo ông D1, bà T2 khai là thửa đất đổi cho hai cụ) và hai cụ đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với thửa đất này, hộ bà T2 được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với thửa đất số 986a  ( là thửa 986 đang tranh chấp). Mặt khác, sau khi hộ bà T2 được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với thửa đất đang tranh chấp không có ai khiếu nại; chỉ đến năm 2008, khi cụ U, cụ K đã chết mới xảy ra tranh chấp giữa các con của hai cụ. Do đó, có căn cứ xác định cụ U và cụ K đã đổi đất cho bà T2, ông D1.

Toà án cấp sơ thẩm cho rằng theo bản đồ 299 năm 1985, cụ K, cụ U là người sử dụng đất đang tranh chấp, nên đất đang tranh chấp là di sản của cụ U, cụ K và đã chia thừa kế đất của cụ K là không đúng.

Kết luật pháp lý: Trong trường hợp một bên chuyển đổi đất mà bên đó khai hoang nhưng chưa có quyết định giao đất cho một bên khác và việc đổi đất này không được kê khai, đăng ký, nhưng sau đó được Nhà nước thực hiện chính sách giao đấy và các bên đã kê khai đối với các thửa đất đã chuyển đổi cho nhau và được cấp GCNQSDD, không có bất kỳ khiếu nại nào đối với việc kê khai và cấp GCNQSDD đó, thì việc chuyển đổi quyền sử dụng đất đó sẽ không bị vô hiệu.